- Академія пана Ляпки: книга, аудіо та фільм польською - 25 Вересня 2024
- Чарльз Діккенс “Різдвяна пісня у прозі” польською, розділ 5 - 24 Вересня 2024
- Чарльз Діккенс “Різдвяна пісня у прозі” польською, розділ 4 - 24 Вересня 2024
Останнє оновлення 16 Червня 2024
Я мало пишу на сайті про історію Польщі, трохи статей є на іншому блозі insidePl.com. Але сьогодні, користуючись урочистим моментом Дня Незалежності Польщі, я хочу вас познайомити з текстом «Noc listopadowa»: про Польське повстання 1830-31 років та становлення незалежності Польщі. Текст перекладений методом Іллі Франка. І історія, і навчання для тих, хто тільки почав вивчати польську мову.
Читайте про сам метод: Метод читання Іллі Франка: польська мова
Про Польське повстання 1830-31 років, польською методом Франка
Koniec listopada (кінець листопада). Idziemy na ostatni jesienny spacer do Łazienek (ми йдемо на останню осінню прогулянку в Лазеньки).
W parku pusto (в парку порожньо). Nie ma nikogo pod pomnikiem Chopina (немає нікого біля пам’ятника Шопену), gdzie w letnie dni rojno było od ludzi słuchających koncertów chopinowskich (де в літні дні було багато людей, що слухали концерти Шопена). Schodzimy alejkami w stronę stawu (ми спускалися алеями в бік ставка). Chłodny wiatr strąca z drzew resztki liści (холодний вітер струшує з дерев залишки листя). W wodzie stawu odbijają się nagie gałęzie drzew (у воді ставка відбиваються голі гілки дерев). Nie słychać śpiewu ptaków, nie widać wiewiórek (не чути співу птахів, не видно білок). Nieliczni turyści oglądają klasycystyczny pałac Na Wodzie (нечисленні туристи оглядають класицистичний палац На Воді), letnią rezydencję ostatniego króla polskiego (літню резиденцію останнього польського короля), Stanisława Augusta Poniatowskiego (Станіслава Августа Понятовського), który panował od 1764 do 1795 roku (який правив з 1764 року по 1795 рік).
- Koniec listopada. Idziemy na ostatni jesienny spacer do Łazienek.
- W parku pusto. Nie ma nikogo pod pomnikiem Chopina, gdzie w letnie dni rojno było od ludzi słuchających koncertów chopinowskich. Schodzimy alejkami w stronę stawu. Chłodny wiatr strąca z drzew resztki liści. W wodzie stawu odbijają się nagie gałęzie drzew. Nie słychać śpiewu ptaków, nie widać wiewiórek. Nieliczni turyści oglądają klasycystyczny pałac Na Wodzie, letnią rezydencję ostatniego króla polskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego, który panował od 1764 do 1795 roku.
Читайте також: Державні символи Польщі
Mijamy pałac i podchodzimy do Szkoły Podchorążych (ми проходимо повз палац і підходимо до Кадетської (курсантської) школи). Wspominamy wydarzenia, które rozegrały się w tym miejscu ponad półtora wieku temu (згадуємо події, що розгорталися в цьому місці понад півтора століття тому). W listopadowy wieczór 1830 roku uczniowie tej szkoły (листопадовим вечором 1830 року учні цієї школи), podchorążowie pod dowództwem Piotra Wysockiego dali hasło do powstania przeciw władzy cara (курсанти під командуванням Петра Висоцького оголосили про повстання проти влади царя). Grupa młodych ludzi zaatakowała Belweder (група молодих людей напала на Бельведер), siedzibę księcia Konstantego, brata cara Mikołaja I (резиденцію князя Костянтина, брата царя Миколи Першого). Tak zaczęło się powstanie (так почалося повстання), które w historii Polski zwane jest powstaniem listopadowym (яке в історії Польщі називається Листопадовим повстанням). Trwało ono prawie rok, do października 1831 roku (тривало воно майже рік, до жовтня 1831 року).
- Mijamy pałac i podchodzimy do Szkoły Podchorążych. Wspominamy wydarzenia, które rozegrały się w tym miejscu ponad półtora wieku temu. W listopadowy wieczór 1830 roku uczniowie tej szkoły, podchorążowie pod dowództwem Piotra Wysockiego dali hasło do powstania przeciw władzy cara. Grupa młodych ludzi zaatakowała Belweder, siedzibę księcia Konstantego, brata cara Mikołaja I. Tak zaczęło się powstanie, które w historii Polski zwane jest powstaniem listopadowym. Trwało ono prawie rok, do października 1831 roku.
Wybuch tego powstania przedstawił Stanisław Wyspiański w dramacie Noc listopadowa (вибух цього повстання зобразив Станіслав Виспянський у драмі «Листопадова ніч»), którego akcja rozgrywa się 29 listopada 1830 roku w Łazienkach (дія якого розгортається 29 листопада 1830 року в Лазеньках). Zdaniem krytyki (на думку критики):
«…..pisząc Noc listopadową pragnął Wyspiański zakląć w poezję nie tylko historyczną chwilę (створюючи «Листопадову ніч», хотів Виспянський виразити у поезії не тільки історичну хвилину), ale również i historyczne miejsce (але також і історичне місце). Noc listopadowa to nie tylko poemat pierwszych godzin powstania 1830 r. («Листопадова ніч» це не тільки вірш перших годин повстання 1830 року), ale również poemat Warszawy, przede wszystkim zaś — poemat Łazienek (але і вірш Варшави, перш за все — вірш Лазенєк)”. (Wacław Borowy)
- Wybuch tego powstania przedstawił Stanisław Wyspiański w dramacie Noc listopadowa, którego akcja rozgrywa się 29 listopada 1830 roku w Łazienkach. Zdaniem krytyki:
- «…..pisząc Noc listopadową pragnął Wyspiański zakląć w poezję nie tylko historyczną chwilę, ale również i historyczne miejsce. Noc listopadowa to nie tylko poemat pierwszych godzin powstania 1830 r., ale również poemat Warszawy, przede wszystkim zaś — poemat Łazienek”. (Wacław Borowy)
Читайте також: Гімн Польщі «Mazurek Dąbrowskiego»
Nie było to ani pierwsze, ani ostatnie polskie powstanie (не було це ні перше, ні останнє польське повстання). Już w 1794 roku Polacy walczyli z zaborcami — Rosją i Prusami (вже в 1794 році поляки боролися з загарбниками — Росією і Пруссією) — pod dowództwem Tadeusza Kościuszki (під командуванням Тадеуша Костюшка), stąd nazwa powstania: kościuszkowskie (звідси і назва повстання: Повстання Костюшка).
W styczniu 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, które trwało prawie półtora roku (у січні 1863 року спалахнуло Січневе повстання, яке тривало майже півтора року).
Wszystkie te powstania zakończyły się klęską (всі ці повстання закінчилися поразкою).
Ale w 1918 roku, także w listopadzie, Polska odzyskała niepodległość (але в 1918 році, також у листопаді, Польща знову здобула незалежність).
… „Umierać musi, co ma żyć”… (фраза з «Листопадової ночі», інакше — щоб щось могло жити, щось має померти)
- Nie było to ani pierwsze, ani ostatnie polskie powstanie. Już w 1794 roku Polacy walczyli z zaborcami — Rosją i Prusami — pod dowództwem Tadeusza Kościuszki, stąd nazwa powstania: kościuszkowskie.
- W styczniu 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, które trwało prawie półtora roku.
- Wszystkie te powstania zakończyły się klęską.
- Ale w 1918 roku, także w listopadzie, Polska odzyskała niepodległość.
- … „Umierać musi, co ma żyć”…
W 1918 roku zakończył się okres niewoli (у 1918 році закінчився період полону), w której przez 123 lata znajdowała się Polska (у якому протягом 123 років була Польща). Za dzień odzyskania niepodległości uznano 11 listopada (за день відновлення незалежності було визнано 11 листопада), datę objęcia władzy wojskowej w Warszawie przez Józefa Piłsudskiego (дату отримання військової влади у Варшаві Юзефом Пілсудським) (1867-1935), twórcę Legionów Polskich (творця Польських Легіонів).
- W 1918 roku zakończył się okres niewoli, w której przez 123 lata znajdowała się Polska. Za dzień odzyskania niepodległości uznano 11 listopada, datę objęcia władzy wojskowej w Warszawie przez Józefa Piłsudskiego (1867-1935), twórcę Legionów Polskich.
Piłsudski objął także najwyższy urząd cywilny — funkcję tymczasowego Naczelnika Państwa (Пілсудський зайняв також найвищу цивільну посаду — функцію тимчасового Начальника Держави). W czasie pełnienia przez niego tego urzędu Polska obroniła i utrwaliła swą niepodległość (під час виконання ним цієї посади Польща захистила і закріпила свою незалежність), wygrała w 1920 roku wojnę z Rosją (виграла у 1920 році війну з Росією), uzyskała dyplomatyczne uznanie swych granic (вона отримала дипломатичне визнання своїх кордонів). Odbyły się wybory do sejmu, który uchwalił w 1921 roku demokratyczną konstytucję (відбулися вибори до сейму, який ухвалив у 1921 році демократичну конституцію). Polska wkroczyła na trudną drogę budowania niepodległego i nowoczesnego państwa (Польща стала на складний шлях побудови незалежної і сучасної держави).
- Piłsudski objął także najwyższy urząd cywilny — funkcję tymczasowego Naczelnika Państwa. W czasie pełnienia przez niego tego urzędu Polska obroniła i utrwaliła swą niepodległość, wygrała w 1920 roku wojnę z Rosją, uzyskała dyplomatyczne uznanie swych granic. Odbyły się wybory do sejmu, który uchwalił w 1921 roku demokratyczną konstytucję. Polska wkroczyła na trudną drogę budowania niepodległego i nowoczesnego państwa.
Budowę tę, pełną sukcesów, ale i trudności, przerwał w 1939 roku wybuch drugiej wojny światowej (це будівництво, сповнене успіхів, але й труднощів, перервало у 1939 році початок Другої світової війни). Piłsudski nie dożył tej chwili (Пілсудський не дожив до цього моменту). Zmarł 12 maja 1935 roku (він помер 12 травня 1935 року).
- Budowę tę, pełną sukcesów, ale i trudności, przerwał w 1939 roku wybuch drugiej wojny światowej. Piłsudski nie dożył tej chwili. Zmarł 12 maja 1935 roku.
Текст взято з підручника «Uczymy się polskiego» B. Bartnickiej, G. Dąbkowskiego, W, Jekiela.
Ваша Катерина Лук’янова, автор блогу про польську мову ProPolski.com, Testy.ProPolski, Kursy.ProPolski.com та сайту insidePL.com
Якщо матеріал був цікавий та корисний, я буду рада підтримці моїх проектів 🙂
Як ще підтримати блог ProPolski
