- Базові підручники польської мови для початківців - 24 Березня 2024
- Карлсон польською мовою, розділ 8, читання казки + розбір - 12 Березня 2024
- Карлсон польською мовою, розділ 7, читання казки + розбір - 12 Березня 2024
Останнє оновлення 28 Березня 2023
Якщо вам цікаво, чим відрізняються великодні традиції Польщі від наших, пропоную прочитати про це текст польською мовою, перекладений методом Іллі Франка. Наприкінці статті – тематичний словничок.
Tradycje wielkanocne | Великодні традиції Польщі польською мовою
Na podstawie H. Palianowa, I. Palianowa, H. Borysiewicz POLSKI DLA WSZYSTKICH
Переклад українською: К. Лук’янова
Wielkanoc jest ważnym świętem chrześcijańskim upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa (Великдень є головним християнським святом на честь воскресіння Ісуса Христа). Przypada między 22 marca i 25 kwietnia w pierwszą niedzielę, po pierwszej wiosennej pełni księżyca (випадає між 22 березня і 25 квітня, в першу неділю, після першої весняної повні).
- Wielkanoc jest ważnym świętem chrześcijańskim upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Przypada między 22 marca i 25 kwietnia w pierwszą niedzielę, po pierwszej wiosennej pełni księżyca.
Wielkanoc poprzedza post trwający 6 tygodni (Великдень передує посту тривалістю 6 тижнів). Pierwszy dzień postu to środa popielcowa (перший день посту це попеляста середа). W kościołach podczas nabożeństw posypuje się głowy wiernych popiołem z ubiegłorocznych palm wielkanocnych (у церквах під час богослужінь посипають голови віруючих попелом із торішніх великодніх пальм). Rytuał jest znakiem żalu za grzechy, gotowości do oczyszczenia (ритуал є символом скорботи за гріхи, готовності до очищення).
Читайте також: Wielkanoc: Великдень польською мовою, читання методом Франка
Ostatni tydzień przed Wielkanocą stanowi okres wspominania najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń i nazywany jest Wielkim Tygodniem (останній тиждень перед Великоднем – це період поминання найважливіших для християнської віри подій і називається Великим Тижнем).
- Wielkanoc poprzedza post trwający 6 tygodni. Pierwszy dzień postu to środa popielcowa. W kościołach podczas nabożeństw posypuje się głowy wiernych popiołem z ubiegłorocznych palm wielkanocnych. Rytuał jest znakiem żalu za grzechy, gotowości do oczyszczenia.
Ostatni tydzień przed Wielkanocą stanowi okres wspominania najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń i nazywany jest Wielkim Tygodniem.
Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, nazywana także Wierzbną (починає його Пальмова Неділя, яка також називається Вербною). Jest poświęcona obchodom wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, dokąd wraz z uczniami przybył na święto Paschy (присвячене воно святкуванню в’їзду Христа до Єрусалиму, куди він разом із учнями прибув на свято Великодня). Witały go tłumy ludzi rzucając na drogę, którą jechał na osiołku, gałązki oliwne i palmowe (вітали його натовпи людей, кидаючи на дорогу, якою він їхав на віслюку, гілочки оливи та пальми).
Najważniejsza uroczystość kościelna Niedzieli Palmowej to procesje z palmami (найголовніше церковне свято Пальмової Неділі це процесії з пальмами). W Polsce w palmie są gałązki wierzbowe (у Польщі у пальмі знаходяться гілки верби). Przybiera się je kolorowymi wstążkami i suszonymi lub sztucznymi kwiatami (прикрашають їх кольоровими стрічками та сушеними або штучними квітами).
Читайте також: Генрик Сенкевич по методу Ильи Франка / Henryk Sienkiewicz «Bajka» (рос.)
Najbogatsze w obrzędy i zwyczaje są trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia: Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota (найбагатшими в обряди та звичаї є три останні дні Страсного Тижня: Великий Четвер, Велика П’ятниця та Велика Субота).
- Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, nazywana także Wierzbną. Jest poświęcona obchodom wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, dokąd wraz z uczniami przybył na święto Paschy. Witały go tłumy ludzi rzucając na drogę, którą jechał na osiołku, gałązki oliwne i palmowe. Najważniejsza uroczystość kościelna Niedzieli Palmowej to procesje z palmami. W Polsce w palmie są gałązki wierzbowe. Przybiera się je kolorowymi wstążkami i suszonymi lub sztucznymi kwiatami.
Najbogatsze w obrzędy i zwyczaje są trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia: Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota.
Wielki Czwartek upamiętnia ostatnią wieczerzę (Великий Четвер згадує таємну вечерю). Na pamiątkę umycia nóg apostołom przez Chrystusa, przed ostatnią wieczerzą, biskupi obmywali nogi 12 biedaków (на згадку про обмивання ніг апостолам Христом, перед останньою вечерею, єпископи омивали ноги 12 бідолах). Był to znak chrześcijańskiej pokory i miłości do bliźniego (це був знак християнської смирення та любові до ближнього).
W całej Polsce w Wielkim Tygodniu odbywają się misteria Męki Pańskiej – przedstawienia odtwarzające wydarzenia opisane w Biblii (у всій Польщі в страсний тиждень проходять містерії Страстей – вистави, що відтворюють події, описані в Біблії). W Wielki Piątek następuje kulminacja: sąd, Piłat wydaje wyrok, Jezus idzie na miejsce kaźni, zostaje ukrzyżowany (у Страсну П’ятницю настає кульмінація: суд, Пілат ухвалює вирок, Ісус іде на місце страти, буде розіп’ятий).
- Wielki Czwartek upamiętnia ostatnią wieczerzę. Na pamiątkę umycia nóg apostołom przez Chrystusa, przed ostatnią wieczerzą, biskupi obmywali nogi 12 biedaków. Był to znak chrześcijańskiej pokory i miłości do bliźniego.
W całej Polsce w Wielkim Tygodniu odbywają się misteria Męki Pańskiej – przedstawienia odtwarzające wydarzenia opisane w Biblii. W Wielki Piątek następuje kulminacja: sąd, Piłat wydaje wyrok, Jezus idzie na miejsce kaźni, zostaje ukrzyżowany.
Wielki Piątek w kościele jest dniem żałoby (Страсна П’ятниця в церкві є днем жалоби). Według Ewangelii Chrystus został ukrzyżowany na wzgórzu koło Jerozolimy, zwanym Golgota (згідно з Євангелією, Христос був розіп’ятий на пагорбі поблизу Єрусалиму, званому Голгофа).
- Wielki Piątek w kościele jest dniem żałoby. Według Ewangelii Chrystus został ukrzyżowany na wzgórzu koło Jerozolimy, zwanym Golgota.
Do naszych czasów przetrwała tradycja Grobów Chrystusa, bogato przystrojonych kwiatami (до наших часів збереглася традиція Могил Христа, багато прикрашених квітами). W dużych miastach do dziś jest zwyczaj „chodzenia na groby” – odwiedzania ich w różnych kościołach (у великих містах до сьогодні є звичай „ходити на могили” – відвідувати їх у різних церквах).
- Do naszych czasów przetrwała tradycja Grobów Chrystusa, bogato przystrojonych kwiatami. W dużych miastach do dziś jest zwyczaj „chodzenia na groby” – odwiedzania ich w różnych kościołach.
Z polską tradycją wielkanocną związany jest obyczaj straży grobowych (з польською традицією пасхи пов’язаний звичай вартових труни). Nawiązuje do wart żołnierzy rzymskich, którzy pilnowali grobu Chrystusa (належить він до варти римських солдатів, які охороняли могилу Христа). Do dziś przy Grobach Pańskich w Polsce niosą wartę strażacy w galowych mundurach lub żołnierze (до сьогодні на Могилах Господніх у Польщі несуть варти стражники в урочистій формі або солдати).
Wielki Piątek jest dniem ścisłego postu (Страсна П’ятниця є днем суворого посту). Tylko raz w ciągu dnia można zjeść do syta (тільки один раз протягом дня можна поїсти досхочу). Wielki Piątek jest także dniem przygotowań domowych (Страсна П’ятниця також є днем домашньої підготовки). Przede wszystkim należy przygotować kolorowe jajka, nazywane pisankami (насамперед, необхідно підготувати кольорові яйця, звані писанками).
- Z polską tradycją wielkanocną związany jest obyczaj straży grobowych. Nawiązuje do wart żołnierzy rzymskich, którzy pilnowali grobu Chrystusa. Do dziś przy Grobach Pańskich w Polsce niosą wartę strażacy w galowych mundurach lub żołnierze.
Wielki Piątek jest dniem ścisłego postu. Tylko raz w ciągu dnia można zjeść do syta. Wielki Piątek jest także dniem przygotowań domowych. Przede wszystkim należy przygotować kolorowe jajka, nazywane pisankami.
Wielka Sobota jest dniem święcenia pokarmów wielkanocnych, są to między innymi chleb, jajka, kolorowe pisanki, wędliny, mięso, baby wielkanocne, sól, pieprz, baranek z cukru albo z masła (Велика Субота є днем освячення великодніх продуктів, це хліб, яйця, кольорові писанки, ковбасні вироби, м’ясо, паски, сіль, перець, баранчик з цукру або масла). Baranek symbolizuje ofiarę, Chrystusa Zmartwychwstałego (баранець=агнець символізує жертву Христа Воскреслого). Pokarmy przynosi się do kościoła najczęściej w koszyczkach, ozdobionych wstążkami i kwiatami (продукти приносять до костелу, найчастіше у кошиках, прикрашених стрічками та квітами).
- Wielka Sobota jest dniem święcenia pokarmów wielkanocnych, są to między innymi chleb, jajka, kolorowe pisanki, wędliny, mięso, baby wielkanocne, sól, pieprz, baranek z cukru albo z masła. Baranek symbolizuje ofiarę, Chrystusa Zmartwychwstałego. Pokarmy przynosi się do kościoła najczęściej w koszyczkach, ozdobionych wstążkami i kwiatami.
Wielką Niedzielę Wielkanocną (Wielkanoc) rozpoczyna rezurekcja – uroczysta msza, po której ludzie udają się do domów na ucztę wielkanocną (Велика Великодня Неділя (Великдень) починається з резурекції – урочистої меси, після якої люди йдуть додому на святковий стіл). Przed rozpoczęciem śniadania wielkanocnego ludzie dzielą się święconym, przede wszystkim jajkiem, życząc sobie nawzajem zdrowia, powodzenia i radości (перед початком великоднього сніданку люди діляться освяченим, перш за все, яйцем, бажаючи один одному здоров’я, удачі та радості). Ten dzień spędza się w gronie rodzinnym (цей день проводиться у родинному колі).
- Wielką Niedzielę Wielkanocną (Wielkanoc) rozpoczyna rezurekcja – uroczysta msza, po której ludzie udają się do domów na ucztę wielkanocną. Przed rozpoczęciem śniadania wielkanocnego ludzie dzielą się święconym, przede wszystkim jajkiem, życząc sobie nawzajem zdrowia, powodzenia i radości. Ten dzień spędza się w gronie rodzinnym.
І невеликий словничок до тексту:
| baba wielkanocna | паска |
| chrześcijanin | християнин |
| chrześcijański | християнський |
| msza | богослужіння |
| obrzęd | обряд |
| Wielkanoc | Великдень |
| wierzba | верба |
| wierzenie | вірування |
| zmartwychwstanie | воскресіння |
| rytuał | ритуал |
| żal | жаль, журба |
| grzech | гріх |
| oczyszczenie | очищення |
| ostatnia wieczerza | остання вечеря |
| apostoł | апостол |
| biskup | єпископ |
| pokora | смиренність |
| misterium | містерія |
| Męka Pańska | Страсті Господні |
| Piłat | Пілат |
| wyrok | вирок |
| kaźń | страта |
| ukrzyżowanie | розп’яття |
| żałoba | скорбота |
| Ewangelia | Євангеліє |
| Jerozolima | Єрусалим |
| Golgota | Голгофа |
| ofiara | жертва |
Ваша Катерина Лук’янова, автор блогу про польську мову ProPolski.com, Testy.ProPolski, Kursy.ProPolski.com та сайту insidePL.com
