Зміст:
- Академія пана Ляпки: книга, аудіо та фільм польською - 25 Вересня 2024
- Чарльз Діккенс “Різдвяна пісня у прозі” польською, розділ 5 - 24 Вересня 2024
- Чарльз Діккенс “Різдвяна пісня у прозі” польською, розділ 4 - 24 Вересня 2024
Останнє оновлення 9 Березня 2024
У цій статті на вас, мої дорогі читачі, чекає текст з одного чудового підручника польської мови, про великдень польською мовою, про великодні свята. Текст перекладено за методом Франка, щоб і інтерес до свята, і жага до навчання задовольнилися одночасно 🙂 Приємного читання!
Читайте також: Вітання з Великоднем польською мовою
Wielkanoc: Великдень польською мовою
Na podstawie N. Łobas. Mów i czytaj po polsku.
Переклад українською методом Франка: К. Лук’янова
Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto w chrześcijańskim roku liturgicznym (Великдень – це найстаріше і найважливіше свято у християнському літургійному році), poświęcone pamięci zmartwychwstania Chrystusa (присвячене пам’яті воскресіння Христа). W Wielkanoc po uroczystej mszy – rezurekcji (resurrectio łac. oznacza zmartwychwstanie) – zasiadamy do wielkanocnego śniadania zwanego “święconem” (на Великдень, після урочистого богослужіння – резурекції (resurrectio лат. означає воскресіння) – ми сідаємо за пасхальний сніданок, який називається «святим»). Poprzedza je rytuał dzielenia się poświęconym w Wielką Sobotę jajkiem (передує його ритуал обміну освяченим у Велику Суботу яйцем).
Читайте також: Пасхальні традиції Польщі польською мовою
Wielkanoc wieńczy okres Wielkiego Postu i poprzedzający ją Wielki Tydzień (Великдень вінчає період Великого Посту і передуючий йому Великий Тиждень).
- Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto w chrześcijańskim roku liturgicznym, poświęcone pamięci zmartwychwstania Chrystusa. W Wielkanoc po uroczystej mszy— rezurekcji— zasiadamy do wielkanocnego śniadania zwanego “święconem”. Poprzedza je rytuał dzielenia się poświęconym w Wielką Sobotę jajkiem.
Wielkanoc wieńczy okres Wielkiego Postu i poprzedzający ją Wielki Tydzień.
Wielki Tydzień – Великий Тиждень
Od wielu wieków Polacy badają w czasie Wielkiego Tygodnia wszelkie znaki na niebie i ziemi (вже багато століть поляки досліджують під час Великого Тижня всілякі знаки на небі та землі), które powiedzą im, jakie będą następne miesiące (які скажуть їм, які будуть наступні місяці). Pogoda w Wielką Środę wskazywała na to, jaka będzie wiosna (погода у Велику Середу вказувала на те, яка буде весна), a w Wielki Czwartek — jakie będzie lato (а у Великий Четвер – яке буде літо). Wielki Piątek wróżył pogodę na żniwa (Велика П’ятниця гадала погоду на збирання врожаю), a Wielka Sobota prognozowała pogodę na zimę (а Велика Субота прогнозувала погоду на зиму).
- Od wielu wieków Polacy badają w czasie Wielkiego Tygodnia wszelkie znaki na niebie i ziemi, które powiedzą im, jakie będą następne miesiące. Pogoda w Wielką Środę wskazywała na to, jaka będzie wiosna, a w Wielki Czwartek — jakie będzie lato. Wielki Piątek wróżył pogodę na żniwa, a Wielka Sobota prognozowała pogodę na zimę.
Читайте також: Привітання з днем народження польською мовою
Niedziela Palmowa – Вербна неділя
Niedziela Palmowa (Пальмова Неділя = Вербна неділя в укр.). Palmy są przygotowywane przez chrześcijan na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy (пальми готуються християнами на згадку про в’їзд Ісуса до Єрусалиму). Ich kształt i rozmiar jest bardzo różny (їх форма та розмір дуже різні). Zgodnie ze starymi wierzeniami (згідно з старими віруваннями), wysoka palma miała zapewnić długie i dostatnie życie (висока пальма мала забезпечити довге життя в достатку). Palmy, które po poświęceniu nabywały niezwykłej mocy (пальми, які після посвячення набували надзвичайної сили), miały chronić rodziny i całe gospodarstwa przed nieszczęściami (повинні були охороняти сім’ї та цілі господарства перед нещастями). Wierzono też, że uderzenie kogoś palmą po wyjściu z kościoła zapewni mu zdrowie i pomyślność (віриться також, що вдарити когось пальмою при виході з костелу забезпечить йому здоров’я та благополуччя). “Nie ja biję, wierzba bije” —tłumaczono zbyt mocne uderzenia w obawie przed bolesnym odwetem (не я б’ю, верба б’є – пояснюють надто сильні удари в страху перед болючою відплатою).
- Niedziela Palmowa. Palmy są przygotowywane przez chrześcijan na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Ich kształt i rozmiar jest bardzo różny. Zgodnie ze starymi wierzeniami, wysoka palma miała zapewnić długie i dostatnie życie. Palmy, które po poświęceniu nabywały niezwykłej mocy, miały chronić rodziny i całe gospodarstwa przed nieszczęściami. Wierzono też, że uderzenie kogoś palmą po wyjściu z kościoła zapewni mu zdrowie i pomyślność.”Nie ja biję, wierzba bije” —tłumaczono zbyt mocne uderzenia w obawie przed bolesnym odwetem.
Читайте также: Великдень у Польщі: як святкують, традиції
Wielka Środa – Велика Середа
Wielka Środa (Велика Середа). W Wielką Środę gospodarze wychodzili z poświęconą w poprzednim roku wodą święcić pola (у Велику Середу господарі виходили із освяченою попереднього року водою святити поля), aby dawały dobre plony (щоб був добрий урожай). W południowej Polsce znanym obrzędem było wypędzanie Judasza (у південній Польщі відомим обрядом було вигнання Іуди). W tym celu tworzono specjalną kukłę ze słomy i szmat (з цією метою створювалася спеціальна лялька з соломи та ганчір’я), którą później zrzucano z wieży kościoła i następnie topiono (яку пізніше скидали з вежі костелу, а потім топили). Symbolizowało to pożegnanie zimy oraz zemstę na Judaszu za jego zdradę (символізувало це прощання із зимою, а також помста Іуді за його зраду).
- Wielka Środa. W Wielką Środę gospodarze wychodzili z poświęconą w poprzednim roku wodą święcić pola, aby dawały dobre plony. W południowej Polsce znanym obrzędem było wypędzanie Judasza. W tym celu tworzono specjalną kukłę ze słomy i szmat, którą później zrzucano z wieży kościoła i następnie topiono. Symbolizowało to pożegnanie zimy oraz zemstę na Judaszu za jego zdradę.
Wielki Czwartek – Великий Четвер
Wielki Czwartek (Великий Четвер). Wielki Czwartek to dzień żegnania postu (Великий Четвер – це день прощання з постом). Na pożegnanie czterdziestodniowego okresu postu urządzano też pogrzeb żuru (на прощання сорокаденного періоду посту влаштовують також «похорон жура»). Obrzęd polegał na wylaniu zupy na głowę przypadkowej osoby (обряд полягав у виливанні супу на голову випадковій людині). Kąpiel w rzece lub jeziorze w Wielki Czwartek wieczorem lub nazajutrz o świcie (купання в річці або озері у Великий Четвер ввечері або наступного дня на світанку) zapewniała urodę, gładkość skóry i ochronę przed złem (забезпечувало красу, гладкість шкіри та захист перед злом).
- Wielki Czwartek. Wielki Czwartek to dzień żegnania postu. Na pożegnanie czterdziestodniowego okresu postu urządzano też pogrzeb żuru. Obrzęd polegał na wylaniu zupy na głowę przypadkowej osoby. Kąpiel w rzece lub jeziorze w Wielki Czwartek wieczorem lub nazajutrz o świcie zapewniała urodę, gładkość skóry i ochronę przed złem.
Wielki Piątek – Велика П’ятниця
Wielki Piątek (Велика П’ятниця = Страсна П’ятниця). Na Wielki Piątek przypadało malowanie kraszanek i pisanek (на Велику П’ятницю припадало малювання крашанок та писанок = великодніх яєць). Ze względu na swoje właściwości, pisanki kiedyś stosowano do różnych zabiegów magicznych mających zapewnić dobry urodzaj i powodzenie w hodowli (через свої властивості, великодні яйця колись використовувалися для різних магічних процедур, покликаних забезпечити хороший урожай та успіх у розведенні (худоби)). W czasach przedchrześcijańskich, aby zapewnić zdrowie ludziom i zwierzętom, trzymano jaja pod progami domów i obór (у дохристиянські часи, щоб забезпечити здоров’я людям та тваринам, тримали яйця під порогами будинків та сараїв.). Wkładano je również zmarłym do trumny — miały zapewnić im wieczny spokój (їх так само поміщали в труну мертвих – вони мали надати їм вічний спокій). Wierzono, że wielkanocna pisanka chroni przed nieszczęściem (вважається, що пасхальне яйце захищає від нещастя).
- Wielki Piątek. Na Wielki Piątek przypadało malowanie kraszanek i pisanek. Ze względu na swoje właściwości, pisanki kiedyś stosowano do różnych zabiegów magicznych mających zapewnić dobry urodzaj i powodzenie w hodowli. W czasach przedchrześcijańskich, aby zapewnić zdrowie ludziom i zwierzętom, trzymano jaja pod progami domów i obór. Wkładano je również zmarłym do trumny — miały zapewnić im wieczny spokój. Wierzono, że wielkanocna pisanka chroni przed nieszczęściem.
Читайте такоже: Що готують у Польщі на Великдень: рецепти страв
Wielka Sobota – Велика Субота
Wielka Sobota (Велика Субота). Święcono wodę, kołacze, jaja, chrzan, szynki i baby na wielkanocne stoły (святиться вода, паски, яйця, хрін, шинка та кекси на великодні столи). W Wielki Piątek i w Wielką Sobotę odwiedzano również urządzane w kościołach Groby Pańskie (у Велику П’ятницю та Велику Суботу відвідуються також обладнані в костелах могили Господні).
- Wielka Sobota. Święcono wodę, kołacze, jaja, chrzan, szynki i baby na wielkanocne stoły. W Wielki Piątek i w Wielką Sobotę odwiedzano również urządzane w kościołach Groby Pańskie.
Wielkanocny Poniedziałek – Великодній Понеділок
Po Wielkiej Niedzieli następuje Wielkanocny Poniedziałek (після Великого = Великоднього воскресіння настає Великодній понеділок). Największa zabawa zaczynała się, kiedy we wsi rozlegał się krzyk: “Śmigust! Śmigust” (найбільша розвага починалася тоді, коли в селі лунав крик: “Śmigust! Śmigust”). Wtedy wszyscy łapali za naczynia z wodą (тоді всі хапали посуд із водою). Dziewczęta nierzadko lądowały w jakimś zbiorniku wodnym lub w korycie przy studni (дівчатка нерідко приземлялися = опинялися в якомусь водоймищі або в кориті біля колодязя). Czasami, kiedy pod ręką brakowało wody, oblewano się gnojówką (іноді, коли під рукою не було води, обливали гноївкою). Na dziś coraz częściej oblewa się bliskie osoby perfumami (зараз все частіше обливають близьких людей парфумом). Taka “kąpiel” ma zapewnić zdrowie na cały rok (таке «купання» має забезпечити здоров’я на цілий рік). Teraz pełna nazwa tego zwyczaju brzmi “śmigus-dyngus” (зараз повна назва цього звичаю звучить як “Шмігус-дингус” = Поливальний понеділок).
- Po Wielkiej Niedzieli następuje Wielkanocny Poniedziałek. Największa zabawa zaczynała się, kiedy we wsi rozlegał się krzyk: “Śmigust! Śmigust”. Wtedy wszyscy łapali za naczynia z wodą. Dziewczęta nierzadko lądowały w jakimś zbiorniku wodnym lub w korycie przy studni. Czasami, kiedy pod ręką brakowało wody, oblewano się gnojówką. Na dziś coraz częściej oblewa się bliskie osoby perfumami. Taka “kąpiel” ma zapewnić zdrowie na cały rok. Teraz pełna nazwa tego zwyczaju brzmi “śmigus-dyngus”.
І невеликий словничок до тексту:
chrześcijanin | християнин |
chrześcijański | християнський |
msza | богослужіння |
obrzęd | обряд |
Wielkanoc | Великдень |
wierzenie | вірування |
zmartwychwstanie | воскресіння |
Jerozolima | Єрусалим |
poświęcony | освячений |
pomyślność | благополуччя |
Judasz | Іуда |
kraszanki i pisanki | Великодні яйця |
Wesołego jajka, moi drodzy!
Ваша Катерина Лук’янова, автор блогу про польську мову ProPolski.com, Testy.ProPolski, Kursy.ProPolski.com та сайту insidePL.com
Якщо матеріал був цікавий та корисний, я буду рада підтримці моїх проектів 🙂
Як ще підтримати блог ProPolski